Fest Fyrtel Poznańskie Centrum Dziedzictwa

CZYM JEST
FEST fyrtel



Fest Fyrtel to najlepsza dzielnica, a właściwie trzy autentyczne i wyjątkowe miejsca w Poznaniu – Łazarz, Wilda i Jeżyce. Co możemy w nich dostrzec?


To dzielnice, na których skupiamy naszą uwagę i prowadzimy działania na rzecz upowszechniania ich dziedzictwa kulturowego, angażując lokalną społeczność. Przyświeca nam idea, że to sami mieszkańcy i mieszkanki – gospodarze i gospodynie swoich dzielnic, najlepiej wiedzą, jakie były, są i powinny być ich fyrtle, a także co jest w nich najciekawszego i wartego zachowania w pamięci. Potencjał tych miejsc tworzą mieszkańcy i ich historie. Poznajcie je z nami!

Fest Fyrtel jest marką Poznańskiego Centrum Dziedzictwa przybliżającą charakter poznańskich dzielnic śródmiejskich.

Zwracamy uwagę na:

* architekturę Łazarza, Wildy i Jeżyc. Detale architektoniczne, uliczne skwery, założenia urbanistyczne, architektoniczne perełki na dzielnicach.

* lokalną społeczność. Cenimy sobie współpracę z mieszkańcami i mieszkankami, a także lokalnymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi

* historię dzielnic. Nieodłączny element naszych działań, który popularyzujemy poprzez dawne i współczesne fotografie, spotkania z lokalną społecznością, spacery miejskie, media społecznościowe.

* gwarę poznańską, charakterystyczną dla mieszkanek i mieszkańców trzech dzielnic, ale także dla mieszkańców Poznania i Wielkopolski.


Informacje o Fest Fyrtlu w teście łatwym do czytania:

Informacja o Fest Fyrtlu w polskim języku migowym:

POZNAŃSKIE ŚRÓDMIEŚCIE,
CZYLI KOLAŻ WYJĄTKOWYCH DZIELNIC

Poznań może poszczycić się niezwykle ciekawą historią, której ślady podziwiamy do dzisiaj w postaci wielu cennych zabytków przeszłości. Walory dziedzictwa historycznego i kulturowego miasta potwierdzone zostały objęciem jego ścisłego centrum statusem Pomnika Historii. Warto jednak pamiętać, że poza tymi dobrze znanymi miejscami na mapie zabytków Poznania są i inne, których wartość nie została jeszcze w pełni odkryta i dopiero czeka na docenienie. Takimi niepoznanymi jeszcze, a niezwykle cennymi obszarami Poznania są jego dzielnice śródmiejskie.

Poznań na początku XX wieku wraz włączonymi do niego Jeżycami, Łazarzem i Wildą.
Źródło: Archiwum Państwowe w Poznaniu

Poznań jest jednym z niewielu ośrodków w Polsce, którego ponadtysiącletnie dzieje są tak dobrze widoczne w jego rysie urbanistycznym. W ciągu wieków miasto wyraźnie rozszerzało się w kierunku zachodnim. Piastowski gród na Ostrowie Tumskim, średniowieczne miasto lokacyjne z centralnie położonym rynkiem oraz pruskie „nowe miasto” wokół dzisiejszego Placu Wolności były kolejnymi etapami rozwoju Poznania aż do początków XIX wieku. Wówczas na drodze dalszej ekspansji miasta stanęła decyzja władz pruskich o przekształceniu Poznania w twierdzę i podporządkowaniu go funkcjom militarnym. Współistnienie obu elementów – cywilnego i wojskowego – nie odbywało się na równorzędnych zasadach. To twierdza decydowała o życiu miasta, a nie odwrotnie. Szczególnie dotkliwe okazały się rozmaite ograniczenia wprowadzane przez wojsko. W ciągu XIX wieku wyraźnie zmieniała się zabudowa miasta. Skromne jednopiętrowe domy zaczęto z czasem zastępować zwartą wielopiętrową zabudową kamieniczną. Gęstość zaludnienia stale rosła, co negatywnie wpływało na jakość życia w Poznaniu.

W tym samym czasie poza granicami miasta, od strony zachodniej i południowej, dynamicznie rozwijały się dawne podmiejskie wsie – Jeżyce, Wilda i Łazarz. Każda z nich wyróżniała się swoją specyfiką. Łączyły je jednak pewne cechy wspólne. O ich tożsamości decydowały centralnie położone rynki – serca lokalnego życia społecznego, wokół których rozciągały się kwartały nowoczesnej zabudowy. Były to głównie wielkomiejskie kamienice. Zastępowały one budynki starsze, przeważnie o konstrukcji drewnianej (tzw. mur pruski), a także wypełniały przestrzeń jeszcze niezabudowaną. Wiele przykładów tych kunsztownie udekorowanych kamienic możemy podziwiać do dziś.

Rynek Jeżycki na poczatku XX wieku.
Żródło: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
Rynek Łazarski w połowie XX wieku.
Żródło: Miejski Konserwator Zabytków w Poznaniu
Rynek Wildecki na poczatku XX wieku.
Źródło: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu

W historii Poznania początek XX wieku okazał się prawdziwie przełomowy. Z chwilą podjęcia przez władze pruskie decyzji o likwidacji fortyfikacji i włączeniu do miasta dobrze rozwiniętych przedmieść nastąpił intensywny okres „odrabiania” wieloletnich zaległości wynikających z rygorystycznych ograniczeń budowlanych na przedpolu miasta-twierdzy. Nowe śródmiejskie dzielnice – Jeżyce, Wilda i Łazarz – istotnie wpłynęły na zmianę oblicza Poznania. Ich mieszkańcy brali aktywny udział w różnych formach życia miejskiego, w szczególności w inicjatywach społecznych i gospodarczych. To dzięki temu, pomimo tragicznych wydarzeń XX wieku, poznaniacy do dziś tworzą jedną z niewielu w Polsce historycznie ukształtowanych społeczności miejskich.